|
GOTOWOŚĆ DZIECKA DO SZKOŁY
Gdy dziecko idzie do szkoły, to w jego oczach zmienia się cały się świat. Jest to jeden z najważniejszych dni w jego życiu. Prawie wszystkie dzieci chcą iść do szkoły, chcą mieć dobre stopnie, ale nie wszystkie jednak są przygotowane by sprostać obowiązkom szkolnym. Nasuwa się pytanie: Jak przygotować dziecko do czekających go obowiązków szkolnych ? Na jakie potrzeby zwrócić szczególną uwagę, by szkoła nie przyniosła dziecku smutnych rozczarowań ? O powodzeniu dziecka w szkole decyduje m. in. poziom jego dojrzałości szkolnej. Co należy rozumieć pod tym pojęciem ? Najogólniej można powiedzieć, że jest to gotowość dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole. Uzależniona jest od stanu rozwoju fizycznego, emocjonalno – społecznego i poznawczego. Gdy wszystkie te funkcje są dobrze rozwinięte w dziecku takim zawsze będzie tkwiła silna potrzeba pójścia do szkoły i uczenia się. O fizycznej dojrzałości dziecka do szkoły decyduje w dużym stopniu stan zdrowia w latach poprzedzających pójście do szkoły i aktualny /m. in. odporność na choroby i zmęczenia, prawidłowy wzrok i słuch, przebyte choroby, itp./. W związku z tym do najistotniejszych potrzeb dziecka należeć będzie: prawidłowe odżywianie i opieka nad narządami zmysłowymi, np. troska o to, aby dziecko nie przebywało w silnym hałasie, nie spędzało dużo czasu przed telewizorem, komputerem, komórką /tak ostatnio nadużywaną nawet wśród małych dzieci/ i przestrzeganie higienicznego trybu życia: częste przebywanie na świeżym powietrzu, systematyczne wietrzenie pokoju, regularne godziny posiłków i odpoczynku, przyzwyczajanie dzieci do odpowiedniego ubierania się w zależności od pory roku i pogody itp. Sześcioletnie dziecko posiada bardzo silną potrzebę ruchu, która nie powinna być krępowana i ograniczana. Głód ruchu jest cechą charakterystyczną dla sześciolatka, dlatego tak chętnie skacze, biega, wspina się itp. O tym czy dziecko osiągnęło dojrzałość emocjonalno – społeczną świadczy jego stopień samodzielności i zaradności w różnych sytuacjach. Im dziecko jest bardziej samodzielne, tym mniej będzie przeżywać rozstanie z rodziną i przejście na kilka godzin do innego środowiska. Dużą rolę w uspołecznieniu dziecka odgrywa wprowadzenie w jego życie elementów pracy np.: samodzielne ubieranie i rozbieranie, dbanie o podstawowe zabiegi higieniczne, utrzymywanie w porządku własnych rzeczy, pomoc w nakrywaniu do stołu, pomoc w zakupach, opieka nad roślinami i zwierzętami domowymi, ścieranie kurzu i inne prace w zależności od potrzeb i propozycji rodziców. Pełnienie stałych i drobnych obowiązków w domu kształtuje w dziecku poczucie obowiązkowości, sumienności, systematyczności oraz uspołecznia je. Po zakończonej czynności starajmy się dziecko drobnym gestem, czynem wzmocnić. Dziecko wtedy czuje się docenione i zauważane, kształtuje właściwe poczucie własnej wartości. Praca spełnia swoje zadanie jeśli jest dostosowana do możliwości dziecka, ponieważ zbyt łatwa nudzi, a zbyt trudna zniechęca. Najlepiej jeśli jest interesująca dla dziecka, bo tylko wtedy może stanowić źródło radości. Ważne jest też, by rozpoczętą czynność dziecko doprowadziło do końca. Wyrabia to w nim potrzebę wytrwałości w dążeniu do celu i systematyczności. Sześciolatek powinien także umieć nawiązywać kontakty z rówieśnikami i dorosłymi. Większość dzieci, które uczęszczają do przedszkola nie mają z tym kłopotów. Dostarcza ono bowiem okazji do współdziałania z kolegami, do uczestniczenia we wspólnych zabawach i zajęciach. Kontakty społeczne są też istotnym czynnikiem w kształtowaniu się u dziecka mowy komunikatywnej niezbędnej przy podejmowaniu nauki czytania. W sferze poznawczej u sześciolatka obserwuje się wzmożony rozwój wielu funkcji i procesów. Intensywnie rozwijają się zmysły, spostrzeżenia, pamięć. Dominuje pamięć mimowolna nad dowolną oraz pamięć konkretna nad logiczną. W zakresie myślenia sześciolatek znajduje się na przełomie dwóch stadiów: przedoperacyjnego /bezpośrednie spostrzeżenia i czynności/ i operacji konkretnych /czynności umysłowe/. Sześciolatek dość łatwo się rozprasza i dość szybko męczy. Niezwykle ważne dla sześciolatka jest również sprawność manualna i grafomotoryczna: poziom mięśni dłoni i palców pozwala na podejmowanie różnych precyzyjnych czynności /w tym nauki pisania/. Należy zatem dostarczać dziecku materiałów do usprawniania ręki: rysowanie, malowanie, naklejanie, wydzieranie itp. W przygotowaniu sześciolatka do szkoły musi być świadomość rodzica, że jego dziecko ma swoje indywidualne tempo uczenia się i pracy. Zatem dziecko gotowe jest do nauki w klasie pierwszej jeśli:
Pamiętajmy jednak, że każde dziecko to nowa kształtująca się osobowość, która wymaga zindywidualizowanego podejścia. W przypadku wątpliwości rodzica i jego wychowawców zawsze można zgłosić się do Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej w celu przeprowadzenia pełnej diagnozy pod kątem dojrzałości szkolnej /diagnoza psychologiczna, pedagogiczna, logopedyczna/.
Bibliografia: 1. Żebrowska M. Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, PWN, Warszawa 1982. 2. Dudzińska I. Dziecko sześcioletnie uczy się czytać, WSiP, Warszawa 1991. 3. Dmochowska M. Zanim dziecko zacznie pisać, WSiP, Warszawa 1991. 4. Ilg F.L., Bates Ames L., Baker S.M. Rozwój psychiczny dziecka, GWP, Gdańsk 1992.
Opracowała: mgr Zofia Reterska Rozproszona uwaga
W ostatnim czasie coraz więcej osób ma trudności w należytym skupieniu uwagi. Dotyczy to zarówno dorosłych jak i dzieci. Nowe technologie sprawiają, że coraz częściej stykamy się z mnóstwem informacji, które mimochodem przychodzą do nas i chociaż pozornie nie śledzimy ich to nasz mózg rejestruje je i przechowuje przez pewien czas. Nadmiar informacji nie sprzyja uważności. Codzienny natłok mnóstwa nowych przekazów powoduje, że zaczynamy zapoznawać się z nimi bardzo pobieżnie. Korzystanie z Internetu odbiór licznych wiadomości, czytanie wiadomości tekstowych i odsłuchiwanie poczty głosowej staje się dla nas zbyt obciążające. Zaczynamy skracać te czynności i szybko oceniać treść komunikatu, w oparciu o skróty, które dokonujemy kierując się zwykle przypadkowymi fragmentami całego tekstu. Niestety prowadzi to często do błędów, niezrozumienia przekazu, a co za tym idzie – do niewłaściwego funkcjonowania opartego na niezrozumieniu informacji. Do tego dochodzą jeszcze zachowania wynikające z uzależnienia od Internetu i nowych wiadomości, które odrywają nas od podjętej aktywności (pracy, nauki) i przekierowują naszą uwagę na zapoznawanie się z nowymi informacjami. Takie funkcjonowanie w świecie informacji powoduje stopniową dezorganizację naszego życia. Początkowo ciekawość kieruje nasze kroki do kolejnych stron Internetu, następnie pojawia się nawyk ciągłego sprawdzania – co słychać?, aż wreszcie zaczynają się pierwsze objawy uzależnienia. Niepokój i uczucie przymusy sprawdzania kolejnych stron i wiadomości. Zdenerwowanie, kiedy zapomnimy telefonu, który dawno przestał ograniczać się do swojej podstawowej funkcji a stał się dla nas komunikatorem z Internetem. I tak, początkowo mało zauważalnie , ale z czasem coraz bardziej zaczynamy funkcjonować stereotypowo, nie zastanawiając się nad istotą podejmowanej aktywności. Prowadzi to oczywiście, na dłuższą metę, do radykalnego spadku efektywności naszego działania, a z czasem do chaosu.
Ciekawą propozycją przezwyciężania istniejącego stanu rzeczy są ćwiczenia uważności. W ostatnich latach ukazała się nakładem wydawnictwa MEDIA RODZINA interesująca pozycja Daniela Golemana (notabene autora bestselerowej „INTELIGENCJI EMOCJONALNEJ”), pod nazwą „FOCUS Sztuka koncentracji jako ukryte dążenie do doskonałości”. Wszystkim potrzebującym pomocy na własną rozproszoną uwagę, lub częstą nieuwagę naszych dzieci polecam tę niezwykle interesującą książkę. Autor w ciekawy sposób kreśli obrazy naszego typowego zachowania i trudności wynikających z nieuwagi. Podaje sposoby przywracania uwagi i sposoby samokontroli, wreszcie uczy w rozdziałach „ślepota na system” i „odległe zagrożenia” na czym polega złudzenie zrozumienia i co jest sednem myślenia całościowego.
Kilka słów o autorze książki: „Daniel Goleman, dr nauk humanistycznych I wykładowca Uniwersytetu Havarda w USA, redaktor „Psychology Today”, od wielu lat współpracuje z „New York Timesem”, gdzie zamieszcza artykuły z dziedzin psychologii, filozofii i nauk pokrewnych” – w tłumaczeniu Piotra Szymczaka.
Istotną częścią książki są ćwiczenia w zakresie uważności. Już od pierwszych rozdziałów możemy się przekonać na ile uważnie zapoznaliśmy się z tekstem. Stawiane nam pytania pozwalają ocenić efektywność naszego czytania i rozumienia. Autor książki podpowiada nam w jaki sposób kierować uwagę na właściwe tory i stopniowo uczy nas uważności. Książka jest też opatrzona w bogate przypisy, które odsyłają czytelnika do źródeł (niektóre występują jako publikacje w polskich czasopismach , są dostępne w języku polskim).
Daniel Goleman w części V „ Inteligentny trening” przytacza badania, które wskazują na związek pomiędzy uważnością a samoświadomością i empatią (str. 222) „… uważność podnosi zarówno samoświadomość , jak i empatię”. Ponadto całość prowadzi do świadomego wyboru przedmiotu obserwacji (str. 222 i 223) „Ci ludzie budują muskuł, który pozwala kierować uwagę i wybierać , na jakim aspekcie doświadczenia chcą się skupić. To przekierowanie uwagi jest zależne od woli.” Możliwość kierowania uwagi na to czego naprawdę potrzebujemy w danym czasie sprawia, że zwiększamy efektywność naszej pracy. Uważni ludzie w sposób oczywisty uważniej słuchają, co sprawia, że ich praca staje się znacznie efektywniejsza niż praca innych osób. Szybciej wykonują obowiązki i mają więcej czasu na inną aktywność. Są postrzegani przez innych jako dokładni w działaniu, odpowiedzialni i niezwykle wydajni. Mniej pomyłek to mniej frustracji a co za tym idzie pogodniejszy nastrój i większe zadowolenie z życia. Wzrost efektywności naszego działania poprawia także naszą samoocenę, co sprzyja większej satysfakcji z życia.
Książka opatrzona jest dedykacją „szczęściu przyszłych pokoleń”, w istocie opanowanie umiejętności koncentrowania uwagi może zmienić nasze życie i życie naszych dzieci. Uważność daje nam sposób wpływania na własne życie i świadome dokonywanie wyborów, z pełnym rozumieniem wachlarza możliwości i konsekwencji podejmowanych decyzji. Brak uważności, to skazywanie się na przypadki, niekontrolowane przez nas wybory dokonywane pod wpływem impulsu, czy zatrzymania uwagi na przypadkowych treściach, które wydają się na dany moment fascynujące.
Tematyka książki jest kolejnym sposobem próby skuteczniejszego kierowania swoim życiem poprzez poznanie praktycznych możliwości jego poprawy. Gorąco polecam zapoznanie się z całą lekturą, jak i z wcześniejszymi pozycjami tego autora.
autor artykułu – Danuta Kudaj (psycholog Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 2 w Łomży - ŁCRE)
Jak pomóc nieśmiałemu dziecku
Wielu rodziców opisując funkcjonowanie swoich dzieci jako jedną z cech podaje nieśmiałość. Jest ona zwykle rozumiana jako postawa wycofania, lękliwość, wstydliwość, bierność w rożnych sytuacjach społecznych. Tymczasem przez naukowców nieśmiałość jest definiowana w bardzo ścisły sposób. Jest ona określana jako zahamowanie behawioralne, dyskomfort odczuwany w obecności innych. Nieśmiałość nie może być mylona z introwertyzmem. Dzieci introwertyczne lubią spędzać czas przy zabawach nie wymagających uczestnictwa innych, nie mają dużej potrzeby kontaktów z innymi dziećmi. Dzieci nieśmiałe pragną kontaktów z innymi, ale interakcje społeczne są dla nich źródłem dużego stresu. W sytuacjach społecznych płoszą się, wstydliwie uśmiechają, wycofują, milczą, rumienią się. Interakcje z innymi czy publiczne występy są dla nich ciężką próbą, czasem koszmarem. Nieśmiałość nie jest zaburzeniem, jest pewną cechą funkcjonowania. Jak niemal wszystko w życiu ma ona swoje dobre i złe strony. Pewna rezerwa czy wycofywanie się w sytuacjach społecznych czasem może być korzystna, może pomagać rozpoznawać zagrożenia. W niektórych sytuacjach społecznych może paradoksalnie ułatwiać relacje. Badania dowodzą, że niektóre zachowania świadczące o nieśmiałość (wstydliwy uśmiech, odwracanie wzroku) może być przez otoczenie odbierane pozytywnie, wzbudza sympatię. Nieśmiałość, szczególnie gdy jest bardzo nasilona, ma też jednak swoje minusy. Nieśmiałe dzieci mniej czasu spędzają na zabawach z rówieśnikami, przez co nie mają okazji do trenowania zachowań społecznych. Powoduje to, że nie nabywają odpowiednich umiejętności emocjonalno-społecznych, które mogą być kształtowane tylko w relacjach z innymi dziećmi. Omija je wiele ważnych doświadczeń. Mogą też stać się łatwym celem ataków ze strony rówieśników. Mogą być odtrącane, gdyż ich nieśmiałość jest odbierana jako niekoleżeńskość, dystansowanie się od innych. Nieśmiałość jest wynikiem uwarunkowań biologicznych i oddziaływań środowiska. Pierwsze objawy nieśmiałości można zauważyć bardzo wcześnie, jeszcze przed ukończeniem przez dziecko pierwszego roku życia. Naukowcy zauważyli, że już w wieku czterech miesięcy niektóre dzieci silnie reagują na nowe bodźce. Podczas gdy większość dzieci gaworzy, reaguje pozytywnym ożywieniem na widok nowej zabawki, niektóre stają się niespokojne, płaczą. Te dzieci będą prawdopodobnie w przyszłości nieśmiałe, bowiem wrażliwość na to co nowe przenosi się na nowe sytuacje społeczne. Naukowcy badali neurobiologiczne podłoże nieśmiałości. Badania funkcjonalnym rezonansem magnetycznym pokazało, że nastolatki, które wykazywały w okresie niemowlęcym zwiększoną wrażliwość na nowe bodźce miały bardziej aktywne ciało migdałowate (część mózgu odpowiedzialna za nasze reakcje emocjonalne, w tym na bodźce lękowe). Oprócz uwarunkowań biologicznych (predyspozycji układu nerwowego) ważnym elementem w powstawaniu i kształtowaniu się nieśmiałości odgrywają również oddziaływania środowiskowe. Rodzice nadopiekuńczy mogą nieświadomie wzmacniać biologiczne predyspozycje do bycia nieśmiałym. Rodzice dzieci nieśmiałych chcąc im oszczędzić nieprzyjemnych doznań w różnych sytuacjach społecznych, pragnąc je chronić, często „wyręczają” swoje dzieci. Tymczasem „przełamywanie” swojej nieśmiałości i wychodzenie ze strefy komfortu jest skuteczną metodą radzenia sobie z nieśmiałością. Większość nieśmiałych dzieci wyrasta z nieśmiałości i bardzo dobrze funkcjonuje w sytuacjach społecznych. U niektórych nieśmiałość może się przekształcić w zaburzenia lękowe. Reasumując: dzieci nieśmiałe nie muszą być jednocześnie lękliwe, ale nieśmiałość może prowadzić do zaburzeń lękowych, dlatego ważne jest odpowiednie wspieranie dziecka, właściwe postępowanie rodziców. Oto kilka wskazówek: v Nie wyręczaj swojego dziecka w różnych sytuacjach społecznych, pozwól mu się zmierzyć ze swoją nieśmiałością i ją przełamywać. v Stój krok za dzieckiem, żeby czuło twoje wsparcie, ale nie odpowiadaj za nie, nie przejmuj inicjatywy, poczekaj aż samo zareaguje, daj mu czas na „przełamanie” wstydu czy niepewności. v Wystawiaj dziecko na różne oddziaływania społeczne, zachęcaj do uczestnictwa w różnych sytuacji, ułatwiaj kontakt z rówieśnikami, organizuj spotkania z innymi dziećmi, zapraszaj kolegów dziecka (im więcej różnorodnych doświadczeń społecznych, kontaktów z innymi) tym łatwiej będzie dziecku radzić sobie z nieśmiałością. v Usamodzielniaj dziecko, oprócz przeżywania sukcesów pozwól mu też na doświadczanie niepowodzeń czy porażek (to normalny proces uczenia się, mierzenie się z porażką to ważna umiejętność). v Wzmacniaj poczucie wartości, chwal i zauważaj wszelkie, nawet najmniejsze sukcesy, dostrzegaj umiejętności dziecka. v Zachęcaj dziecko do próbowania swoich sił, zdobywania „nowych lądów”, zarażaj dziecko entuzjazmem i optymizmem, pomagaj budować pozytywne myślenie o spotkaniach z różnymi ludźmi i nowymi sytuacjami. W przełamywaniu nieśmiałości dziecka stosuj metodę „małych kroków”, zaczynaj od sytuacji, które powodują niewielki dyskomfort aż po sytuacje najbardziej dla dziecka trudne. v Staraj się rozumieć swoje dziecko, rozmawiaj z dzieckiem o jego obawach, przygotuj je na nowe wydarzenia, „przećwicz” w domu różne warianty zachowania w trudnych sytuacjach. v Spędzaj z dzieckiem tak dużo czasu jak tylko możesz na wspólnej zabawie, w trakcie zabawy nie oceniaj, podążaj w zabawie za dzieckiem, sam proponuj też zabawy, które pomogą w „rozhamowaniu” dziecka (głośne śpiewanie, zabawy ruchowe, malowanie, zabawy w teatr, itp.).
Barbara Witkowska - psycholog
Bibliografia: Carducci B. (2008) Nieśmiałość. Nowe podejście. (ss.16-21) Kraków: Wydawnictwo Znak Materiały szkoleniowe „Centrum Terapii Mutyzmu, Nieśmiałości i Lęku”.
UZALEŻNIENIA BEHAWIORALNE #@#@# UZALEŻNIENIA OD KOMPUTERA I INTERNETU
Uzależnienia behawioralne są głównie spowodowane brakiem umiejętności psychospołecznych. Oznacza to, że za uzależnienie w większym stopniu odpowiadają nasze emocje, myśli, zachowania, a nie dostępność do Internetu. Osoba która ma zaniżoną samooceną, słabe umiejętności radzenia sobie ze stresem, wyrażaniem emocji, trudności w kontaktach zamiast stawić czoło problemom, stosuje strategię "ucieczkową", w przypadku e-uzależnień, ucieka w wirtualny świat - stosuje tzw. mechanizm regulacji emocji i uczuć (reguluje swoje napięcia w sposób sztuczny, nieświadomy). Przeniesienie się do wirtualnego świata to sposób na to by poczuć się dobrze, każda emocja, ta przyjemna bądź nie, jest kojarzona tylko z daną aktywnością w Internecie. Osoby uzależnione zatracają zdolność odnajdywania przyjemności w codziennych czynnościach czy interakcjach.
# Jak rozpoznać uzależnienie od gier internetowych i Internetu?
przykładowe testy: https://www.akmedcentrum.eu/testy/kompterinternet/
Przy ocenie skali problemu uzależnienia ważne jest, by nie popadać w skrajności. Obecnie sieć to nieodłączny element życia. Korzystanie z Internetu pozwala zaspokoić różne potrzeby związane z kontaktami z ludźmi i dostępem do informacji. Dzieci i młodzież korzystają z sieci nie tylko po to, by się rozerwać, ale też po to, aby np. odrobić lekcje. Natomiast granie w gry może rozwijać pewne umiejętności np. uczy strategicznego i logicznego myślenia, planowania, usprawnia spostrzeganie wzrokowe. Osoba z adekwatną samooceną, dobrze radząca sobie w kontaktach społecznych nie powinna uzależnić się od komputera nawet jeśli będzie intensywnie z niego korzystała. Głównie dlatego, że nie traktuje go jako zamiennika czegoś innego (np. relacji).
Reasumując: nasze własne potrzeby czy deficyty są odpowiedzialne za uzależnienia. Osoba uzależniona od Internetu czy grania na komputerze często jest zmienna emocjonalnie, ma duże huśtawki nastroju, bywa agresywna, izoluje się od innych, w związku z tym wymaga szybkiej interwencji, wsparcia emocjonalnego i specjalistycznej pomocy.
# Gdzie szukać pomocy? Poradnie świadczące pomoc psychologiczną Poradnia on-line www.uzaleznieniabehawioralne.pl Telefon Zaufania 116111, www.116111.pl Telefon Zaufania Uzależnienia Behawioralne 801889880
Źródło: https://www.uzaleznieniabehawioralne.pl/ https://www.akmedcentrum.eu/uzaleznienia/komputery-i-siec/ „Nadmierne korzystanie z komputera i Internetu przez dzieci i młodzież”, Fundacja Dzieci Niczyje, Warszawa 2012
opracowała: Małgorzata Dąbrowska - pedagog specjalny, socjoterapeuta, trener TUS "Rurkowa muzyka- ferie dla Smyka" W ferie w naszej poradni odbywały się ciekawe zajecia dla dzieci w wieku szkolnym. Jedną z propozycji były zajęcia muzyczno-rytmiczne "Rurkowa muzyka- ferie dla Smyka". Dzieciaki podawały podstawowe terminy muzyczne,wystukiwaly rytm i grały swoje pierwsze melodie na Bum Bum Rurkach i innych i strumentach z systemu Chroma Notes. Niejeden o z nich odkryło w sobie pasję i zamiłowanie do muzyki,dźwięków i rytmu.Integrujacą zabawę zmieniły w okazję do rozwijania koncentracji uwagi,skupienia i współdziałania w grupie. Oto krótka foto relacja z naszych przygód z BumBum Rurkami.         |
Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna nr 2 w Łomży
18-400 Łomża, ul. Polna 16 tel./fax: 86 215 03 18 ppplomza@poczta.onet.pl
